Borsa İstanbul, Sermaye Piyasası Kurulunun gözetim ve denetimi altında olan tüzel kişiliğe haiz, dünyanın en büyük borsaları sıralamasında 31. basamakta yer alan bir kamu kurumudur. 2021 yılında Borsa İstanbul’da, 392 şirket işlem görmektedir. Bununla birlikte; bu sayının yıl içerisinde BIST’e katılım ya da ayrılmalar ile değişiklik gösterebileceği bilinen, aşikâr bir durumdur.
Borsada işlem gören şirketler arasından hemen her sektörden şirket-hisse bulunmaktadır. 2021 yılında tarım hisseleri, en çok merak edilen hisse gruplarındandır. Borsada tarım şirketleri, özellikle üretim ve ihracatın arttığı dönemlerde yatırımcılarına yüksek kazanç sağlayabilecek potansiyelleriyle ayrıca dikkat çekmektedir. Borsada işlem gören tarım şirketleri aslında yatırımların dışında, finans sektörü ile doğru bir entegrasyonun yapılması için, önemli bir misyon da üstlenmektedir.
Payları borsada işlem gören şirketlerin ortakları önemli bir likidite imkânına sahiptir. B Halka açık ve borsada işlem gören şirketler, düşük maliyetli ve uzun vadeli finansman olanaklarından yararlanmaktadır. Şirket bilgilerinin yurt içi ve yurt dışındaki yatırımcılara sürekli olarak ulaşması tanıtıma katkı sağlarken, sermaye piyasalarının denetim mekanizmaları da kurumsallaşma sürecini hızlandırmaktadır.
BORSADA İŞLEM GÖREN TARIM HİSSELERİ
Borsa İstanbul tarım sektörü hisseleri; “Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık” kategorisi altında toplanmıştır. Borsada işlem gören tarım hisseleri 3 tanedir.
IZTAR (İz Hayvancılık Tarım ve Gıda Sanayi Ticaret): Tarım sanayiinde gelişmiş çok yönlü şirketlerden biri olarak öne çıkıyor. Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesinde bulunuyor. Şu an 20 bin metrekare kapalı alana sahip tesislerinde hayvan yetiştiriciliği ve süt üretimi yapan IZTAR, kaba yem üretimi, süt toplama ve dağıtımı, canlı hayvan ve gübre satışı, bioenerji yatırımları, bitkisel yem üretimi, meyvecilik, fidancılık ve depolama alanlarında hâlen faaliyet göstermektedir. 2021 yılında şirket güncel hisse fiyatı 19.52 TL dolaylarında işlem görmektedir.
TACTR (Taç Tarım Ürünleri Hayvancılık Gıda Sanayi ve Ticaret): 2013 yılından beri borsada işlem görmektedir. 2020 hisse yılını, 10,53 TL ile kapatmıştır. Son 5 yıla bakıldığında hisse senetlerinde dalgalı bir seyir söz konusudur. 2021 yılında şirket güncel hisse fiyatı 29.00 TL dolaylarında işlem görmektedir. Şirket tahıl üretimi, süt ve süt ürünleri üretimi ve yağ tohum üretim alanlarında, Düzce ilinde kurulu tesislerinde faaliyet göstermektedir.
YAPRK (Yaprak Süt ve Besi Çiftlikleri Sanayi ve Ticaret): Profesyonel girişimin kuruluş tarihi 1998 yılıdır. Ülkemizin ilk çipli hayvan sistemini kurmuştur. Borsaya 2011 yılında katılmıştır. 2020 yılı hisse fiyatları 26,05 TL’den kapanmıştır. Balıkesir’de faaliyetlerine devam etmektedir. Borsa grafiklerine baktığımızda, diğer tarım şirketlerine benzer şekilde inişli çıkışlı bir grafik sergilediğini görebiliriz. 2021 yılında şirket borsada 2,5 TL dolaylarında işlem görürken, hisse değerini 70 TL dolaylarına çıkararak başarı sağlamıştır. 2021 yılında şirket güncel hisse fiyatı 32.26 TL dolaylarında işlem görmektedir.
BORSADA İŞLEM GÖREN GIDA HİSSELERİ
Ülkemiz açısından tarım ve gıda sektörlerinden elde edilecek gelir artışı toplum refahı, zenginliği ve yaşam kalitesini artırmada önemli bir potansiyeldir. Tarım ve gıda zincirine dâhil olan şirketler, tarımsal üretimin çiftlikten sofralara gelene kadar tüm süreçte işin içinde olan şirketlerdir. Gıda hisselerine yatırım yapmak söz konusu olduğunda, bir şirketin gıda zincirinde hangi rolü oynadığını ve şirketin uzun vadede rekabete karşı kendini nasıl savunduğunu anlamak da çok önemlidir.
Borsa İstanbul’da işlem gören gıda hisse senetleri toplam 23 tanedir. İlk beşte yer alan şirketler:
1- Anadolu Efes (AEFES),
2- Altınyağ Kombinaları A.Ş. (ALYAG),
3- A.V.O.D Gıda Ve Tarım (AVOD),
4- Banvit (BANVT),
5- Coca Cola İçecek (CCOLA)
Geleceğin gıda endüstrisi için neler getireceğini anlamak adına, yatırım kararlarını neyin harekete geçirdiğini ve sektördeki mevcut değişikliklerin bunu nasıl etkilediğini araştırmak çok önemlidir. Gıda endüstrisine uzun vadeli yatırım yapmadan önce önümüzdeki yıllarda sektörde ne gibi eğilimler olabileceğini ve tüketicilerin gıda alışkanlıkları iyi takip edilmelidir. Ayrıca gıda endüstrisini şekillendiren son zamanlarda dünya çapında önemi artan: Doğal-organik gıda isteği, e-ticaretin yükselişi, iklim krizinin gıda sektörüne olan etkisi ve yeni neslin (Z kuşağı) gıda tüketim eğilimlerinin değişmesi gibi faktörleri iyi analiz etmek gerekiyor.
Son söz: Tarım ve gıda sektörlerinin endüstrideki zincirde bulunduğu konum ve işlevi oldukça karmaşıktır. Bu nedenle bu sektörlerin hisselerine yatırım yapmadan önce bu sektörleri ve endüstriyi bir bütün hâlinde ele alarak iyi bir araştırma yapmak gerektiğini unutmamak gerekir.
