Birim alandan elde edilen tahıl üretiminin arttırılması için yapılan bilimsel ve kültürel çalışmaların yanı sıra; gerçekleşen üretimin en az kayıpla ve daha kısa zamanda ekonomiye kazandırılması gerekmektedir.
Ülkemizde insan beslenmesinde en büyük temel gıdanın tahıl ve tahıl ürünleri olduğu herkes tarafından bilinen ve kabul gören bir gerçektir.
Özellikle biçerdöverlerle hasat esnasında elde edilen ürünün büyük bir kısmı dane kaybı olarak tarlaya dökülmekte ve bu nedenle verim arttırmaya yönelik çabalar bir anda boşa gitmektedir. İçinde bulunduğumuz dönem içerisinde arpa, buğday, çavdar, mısır, ayçiçeği gibi ürünlerin hasadının başlaması ile birlikte, ürünlerde dane kaybının en aza indirilmesi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü teknik personellerinin saha denetimlerini aralıksız sürdürmesi gereken bir dönemdir. Bu denetimlerin amacı, ürünün tekniğine uygun olarak hasat edilmesi, biçerdöverlerle yapılan hasatta meydana gelen ürün kayıplarını ve hasarlarının en az seviyede tutulması, eğitimsiz ve donanımsız biçerdöver hizmetleri verilmesinin önüne geçilerek milli servet kaybının önüne geçilmesi, kamu düzeni ve kamu güveninin korunmasıdır.
Ülkemiz genelinde tahıl hasadının yaklaşık yüzde 95'i biçerdöverler ile yapılmakta olup, 2019 yılı TÜİK verilerine göre biçerdöver sayısı 17.190 adettir.
Biçerdöverle hasatta amaç, en az dane kaybı ile ürünün hasat edilmesi ve danenin temiz bir şekilde elde edilmesidir. Hasat için uygun hava şartları daima göz önünde bulundurulmalıdır. Ülkemizin birçok bölgesinde hasat döneminde geceleri çiy(Genellikle bahar aylarında ve kısmen yaz aylarında sabah saatlerinde görülen havadaki su buharının soğuk bir yüzey üzerinde sıvı hale geçmesi sonucu oluşan su damlacıklarına verilen isimdir.) düşmekte ve sabah saatlerinde genellikle saat 8-10 gibi çiy kalkmaktadır. Çiy kalkmadan yapılacak hasatta, danelerin ayrılması zor olacağından dövme ünitesi vazifesini tam olarak yerine getiremeyecektir.
Bu durumda dövme ünitesi ile ayırma ve temizleme ünitesinde yığılmalara ve dolayısıyla ürün kayıplarının artmasına sebep olacaktır. Bu durumu göz önüne alarak sabahları çiy kalktıktan sonra hasada başlanmalı, gece de çiy düşmeden hasada ara verilmelidir.
Dekara yaklaşık 300 kg buğday alınan bir arazide %1’lik bir kayıp olması halinde 2020 yılı fiyatları ile dekarda 4,95 TL’lik maddi bir kayıp meydana gelmektedir.
O halde bulduğunuz dane kaybı değeri %2’nin üzerinde ise biçerdöver operatörü derhal uyarılmalıdır. Operatör çalışma hızı ve ayarlarını düzelterek tekrar biçim yapılmalı, yapılan kontrolde dane kaybı azalmıyorsa biçerdöverin durdurulması ve biçmeye izin verilmeyerek dane kaybının nedenlerinin araştırılması için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne haber verilmelidir.
Unutulmamalı ki; biçerdöverle hasat edilen alanda, dane kayıplarını sıfıra yakın seviyeye indirmek biçerdöver kullanıcılarının elindedir. Dolayısıyla operatör belgesi veya sürücü belgesi olmayan kişilere hasat yaptırılmamalıdır. Bir tarladan diğerine geçerken mutlaka biçerdöver ayarları kontrol edilmeli ve tohumluk ekimi yapılmış tarlalarda özellikle elekler sık sık temizlenmelidir. Hasat esnasında biçerdöver sürücüsünün yanında değil daima biçerdöver arkasında olup, dane kaybı kontrol edilmelidir. Arpa hasadını tamamlamış biçerdöverlerin gerekli temizliği yapılmadan buğday hasadına başlamasına müsaade edilmemelidir. Hasadın rüzgârlı havalarda yapılması da dane kaybına neden olur. Ayrıca tam olarak olgunlaşmamış ürünlerde ve rutubetin çok olduğu günlerde hasat yapılmamalıdır. Yağışın olduğu günlerde ürünün tam olarak kuruması beklenmelidir. Sabah erken ya da akşam saatlerinde rutubet çok daha fazla olacağından hasat yapılmamalıdır. Özellikle hasat sezonunda kimse tarlada sigara içmemeli, biçerdöverlerde 6 kg’lık iki adet yangın söndürücü mutlaka bulunmalıdır.
Kıymetli çiftçilerimiz, alın terinizi toprağa ektiğiniz ve bir sezon boyunca beklediğiniz ürününüze sahip çıkın ve harcadığınız emeği küçümsemeyin. Birkaç dane kaybından ne olacak düşüncesinde olmayalım. Dane kayıplarının asıl nedeni teknik bilgi yetersizliğinden, biçerdöver ayar ve bakımlarının yeterince yapılmamasından, aşırı kazanç isteğiyle hızlı ve yüksekten biçimin yapılmasındandır.
Sağduyulu davranalım. Milli servet kaybının önüne geçelim ki; hem siz kazanın hem de ülkemiz kazansın. Nasıl ki “damlaya damlaya göl olursa, ürün kayıplarında ise dane dane kilogram olur, ton olur”. Ürününüz bol, kazancınız bereketli olsun.
Verimli bir hasat sezonu diliyorum.
